Муус устар 11 күнүгэр Чэриктэй нэһилиэгэр биир эмиэ үөрүүлээх түгэн буолла, ол курдук биһиги саамай ытыктыыр киһибит, айар — суруйар дьоҕурдаах, о5ону үөрэтиигэ 40 сыл бэйэтин кылаатын киллэрбит, «СӨ үөрэҕириитин туйгуна», Чэриктэй нэһилиэгин бочуоттаах олохтоо5о, автор Мария Егоровна Иванова Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха сиригэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларынан, Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаан «Бар дьоммор или-эйэни», «Өлбөт үйэлээх үлэлээх, 15 оҕолоох Бурнашевтар» диэн кинигэлэрэ сүрэхтэниитэ ыытылынна. Бу кинигэ элбэх үлэттэн түмүллэн, чахчы да нэһилиэкпит олохтоохторугар, биир дойдулаахтарбытыгар тугунан да кээмэйдэммэт күндү бэлэҕинэн буолар. Кэнэҕэски кэнчээри ыччаппытыгар кэскиллээх кинигэ буолар диэн үөрэн туран махталбытын тиэрдэбит. Кинигэ тутулун, ис хоһоонун, билиһиннэрдэ олохтоох кииннэммит библиотека сэбиэдиссэйэ Анастасия Дмитриевна Лукачевская, бар дьонугар бэрт тиийимтиэ гына кэпсээтэ. Анастасия Дмитриевна Мария Егоровналыын 7 кинигэ тухары бииргэ үлэлэһэн, ахтыылары, хаартыскалары хомуйсан, бэчээккэ тиһэр саамай тутаах көмөлөһөөччүтэ. Салгыы нэһилиэк баһылыга Федор Альбертович Карманов эҕэрдэ тылыгар биһиги нэһилиэкпит туһунан үгүс үтүө тыллары эттэ, Марияҕа Егоровнаҕа махтал тыллары анаата, сэмэй бэлэҕин туттарда. Улуус муниципальнай архивын салайааччыта Прибылых Айталина Николаевна бэйэтин эҕэрдэтин, кинигэ туһунан санааларын суруйан биир дойдулаахтарын үөртэ. Ону таһынан бииргэ үлээбит коллектива Чэриктэй орто оскуолатын үлэһиттэрэ, үрдүкү кылаас оҕолоро, аҕам саастаахтар түмсүүлэрин бэрэсэдээтэлэ Людмила Никифоровна Горохова, дьүөгэлэрэ, табаарыстара эҕэрдэ эгэлгэтин, махтал бастыҥын эттилэр. Ылбаҕай ырыатынан эҕэрдэтин тиэртэ биир үөлээннээҕэ Николай Егорович Ларионов.
Бүтэһиккэ «Ахтан-санаан ааһыаҕыҥ ыалларбытын, дьоммутун» итии чэйдээх сандалы тула сэһэргэһэн, оонньоон, үөрэн- көтөн тарҕастылар.
